هوش مصنوعی جامع و آینده

به گزارش آژانس خبری ریحان؛ هوش مصنوعی جامع (AGI) چیزی است که تا امروز بیشتر در داستان‌های تخیلی درباره‌اش شنیده‌ایم. سیستمی فرضی که می‌تواند به درجه‌ای از خودآگاهی و کنترل برسد که حتی کد خود را ویرایش کند، و بدون نیاز به آموزش به شکل خودآموز چون انسان مسائل را درک و حل کند.

این مفهوم در تاریخچه هوش مصنوعی عمری دراز دارد اما در سال ۲۰۰۷ بود که اصطلاح هوش مصنوعی جامع در یک مجموعه مقاله توسط بن گویرتزل و کاسیو پاناچین مورد استفاده قرار گرفت، و پس از آن به بسیاری آثار علمی تخیلی راه پیدا کرد.

اکنون تمام سرویس‌های موجود هوش مصنوعی از الگوریتم‌های پایه یادگیری ماشین فیسبوک تا مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) چون ChatGPT محدود در نظر گرفته می‌شوند. یعنی فقط در یک کار،‌ مثلا تشخیص تصویر، بهتر از انسان هستند اما بر اساس داده‌هایی که با آن آموزش دیده‌اند فقط به انجام همان کار محدود هستند.

در نقطه مقابل هوش مصنوعی جامع می‌تواند از محدود داده‌هایی که بر اساس آن آموزش دیده بیرون بیاید و با منطق و سازگاری همسطح انسان، توانایی انسان مانند در شاخه‌های مختلف علوم از خود نشان دهد.

فقط حدس و گمان است

از آنجا که هوش مصنوعی جامع هنوز ساخته نشده است و همه چیز در حد نظریه‌پردازی است، درباره کارکرد احتمالی آن و معنایی که در زندگی بشر خواهد یافت، اجماعی میان دانشمندان وجود ندارد.

بسیاری بر این باور بوده‌اند که هوش مصنوعی جامع هیچ‌گاه رنگ واقعیت به خود نخواهد گرفت، اما اکنون بسیاری دانشمندان و فعالان حوزه فناوری حدس می‌زنند که تا چند سال آینده هوش مصنوعی جامع به دنیا خواهد آمد. از چهره‌های مشهوری که این عقیده را دارند می‌توان به ری کرزویل، سم آلتمن،‌ مارک زاکربرگ و ایلان ماسک اشاره کرد.

هم اکنون هوش مصنوعی در کارهایی چون پژوهش‌های علمی کمک حال انسان شده است و سیستم‌های جدید تولید تصویر و ویدئو در دنیای تبلیغات جای خود را باز کرده‌اند. البته همان‌طور که گفته شد این دست ابزارهای هوش مصنوعی محدود به یک کار خاص هستند که برایش آموزش دیده‌ و داده دریافت کرده‌اند. هوش مصنوعی جامع اما در صورت وجود کارکردی فراتر از این خواهد داشت و حتی می‌تواند به حوزه حل مسائل حل نشده برای انسان قدم بگذارد.

هوش مصنوعی جامع به شکل فرضی می‌تواند کشف‌های جدید علمی را ممکن کند، اقتصاد جهانی را سر و سامان دهد و دایره امکانات بشر را فراتر از تصور بزرگ کند.

یک امّای بزرگ

هوش مصنوعی جامع با تعریفی که دارد در صورت وجود می‌تواند به پدیده‌ای ترسناک بدل شود. چه می‌شود اگر منطق هوش مصنوعی جامع با انسانی که کنترل آن را به دست دارد، مخالف شود. حتی کسانی مثل ایلان ماسک بر این باورند که همچون فیلم‌های تخیلی قدیمی، هوش مصنوعی جامع توان نابودی کامل بشریت را خواهد داشت.

سال ۲۰۲۱ مقاله‌ای در ژورنال هوش مصنوعی تجربی و نظری منتشر شد که در آن علیرغم اشاره به فواید غیرقابل انکار هوش مصنوعی برای بشریت به خطرات احتمالی آن پرداخته شده بود. بزرگترین خطر برای هوش مصنوعی جامع،‌ خارج شدن از کنترل انسان است که با توجه به خصوصیات در نظر گرفته شده برای هوش مصنوعی جامع، احتمال بسیار زیادی دارد. هوش مصنوعی جامعی که از کنترل خارج شده باشد، می‌تواند دست به کارهایی بزند که در دید انسان غیراخلاقی و خلاف ارزش‌های انسانی است.

کدام هوش مصنوعی؟

نویسندگان مقاله بر این باورند که هوش مصنوعی جامعی که توانایی بهبود خودش را داشته باشد در نهایت می‌تواند اهداف گنجانده شده در برنامه خود را نیز تغییر دهد. حتی ممکن است گروهی پیدا شوند که هوش مصنوعی جامع را از آغاز با اهداف شوم بسازند.

هوش مصنوعی جامع کی متولد می‌شود؟

هنوز درباره اینکه انسان می‌تواند هوش مصنوعی جامع را بسازد یا نه، توافقی در جوامع علمی وجود ندارد،‌ چه رسد به اینکه زمان ساخت آن را بدانند.

البته ارزیابی چندین نظرسنجی از دانشمندان این حوزه نشان می‌دهد که توافق کلی بر این است که احتمالا تا پایان قرن حاضر شاهد حضور هوش مصنوعی جامع خواهیم بود. البته دیدگاه‌ها با گذر زمان و پیشرفت‌های علمی تغییر می‌کنند. در سال ۲۰۱۰ گمان بر این بود که تولد هوش مصنوعی جامع تا ۵۰ سال آینده اتفاق نمی‌افتد اما به تازگی صحبت از تولد هوش مصنوعی جامع در بازه زمانی ۵ تا ۲۰ سال آینده است.

برخی کارشناسان حدس می‌زنند که هوش مصنوعی جامع تا ۲۰۳۰ ساخته خواهد شد. ری‌ کرزویل در کتاب «تکینگی نزدیک است» همین پیش‌بینی را دارد که بر اساس آن هوش مصنوعی جامع،‌ تکینگی فناوری را عرضه خواهد کرد.

تکینگی فناوری فرضیه‌ای است که در آن شتاب فناوری در نهایت باعث می‌شود که هوش مصنوعی از هوش بشر پیشی بگیرد و منجر به تغییرات شگرف یا حتی پایان تمدن بشری بشود.

کرزویل پیش‌بینی می‌کند که تولد هوش مصنوعی جامع در نهایت به خلق ابَر هوش مصنوعی می‌انجامد و در نهایت می‌توان مغز انسان را به شکل مستقیم به هوش مصنوعی متصل کرد تا دایره هوشیاری و هوش انسان را گسترش دهد.

دیگران در جامعه علمی هم تقریبا به زمان‌بندی کرزویل باور دارند. بن گویرتزل حدس می‌زند که تا ۲۰۲۷ به تکینگی فناوری می‌رسیم. شین لگ بنیان‌گذار دیپ‌مایند سال ۲۰۲۸ را زمان این رویداد می‌داند و البته ایلان ماسک باور دارد که هوش مصنوعی تا پایان سال ۲۰۲۵ از انسان باهوش‌تر خواهد بود!/خبر آنلاین